Μεγάλη συζήτηση ξέσπασε κυρίως στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα (διότι, αν περιμέναμε από τα Μέσα Ενημέρωσης, μάλλον θα μέναμε στην άγνοια) σχετικά με τις δηλώσεις του υποψηφίου βουλευτή Εύβοιας της Νέας Δημοκρατίας, Σπύρου Πνευματικού, αναφορικά με την τακτική της επιλεκτικής παροχής υπηρεσιών υγείας σε βαριά νοσούντες καρκινοπαθείς τελικού σταδίου. Οι δηλώσεις αυτές αποδοκιμάστηκαν από τον αρχηγό της Ν.Δ., Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος έθεσε εκτός εκλογικής μάχης τον κο Πνευματικό, υποχρεώνοντάς τον σε δήλωση ότι αν εκλεγεί, θα παραδώσει την έδρα του στην Εύβοια. Ας μου επιτραπεί, όμως, να τονίσω πως το ζήτημα αυτό δεν αφορά μόνο τον κο Πνευματικό, και δεν αποτελεί μόνο μια απλή προσωπική άποψη που εξέφρασε κάποιος απλός άνθρωπος εν τη ρύμη του λόγου του, αλλά μια ολόκληρη αντίληψη και πολιτική νοοτροπία που κυριαρχεί στα δυτικά κράτη την τελευταία τριακονταετία και αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ωσάν να είναι αντικείμενα που υπόκεινται στους νόμους της οικονομίας και των αγορών. Για να το καταστήσω αυτό σαφέστερο, ας δούμε λίγο από την αρχή τους τα πράγματα.

Τι ακριβώς δήλωσε ο (και καθηγητής της Ιατρικής) κος Πνευματικός; Όπως παραδίδεται από την ηλεκτρονική σελίδα της «Ναυτεμπορικής», δήλωσε τα εξής: «Πρέπει να δούμε την αξιολόγηση των πράξεων. Πόσες απ’ αυτές τις πράξεις που κάνουμε κάθε μέρα χρειάζονται; Δηλαδή ένα κόστος τεραστίων διαστάσεων μπορεί να γίνει αν περιορίσουμε μερικά πράγματα απ’ αυτά που δεν χρειάζονται να γίνουν. Δεν σημαίνει ότι δεν αγαπάμε τον άρρωστο αν πάμε και του πούμε ότι “δεν έχει νόημα να κάνουμε αυτό για σας”. Ένας καρκινοπαθής τελικού σταδίου δεν είναι υποχρεωτικό… Δεν θα τα καταφέρει, δεν έχει καλή πρόγνωση, πρέπει κάποια στιγμή να τραβήξουμε μια γραμμή. Γιατί; Γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στα έξοδα που χρειάζονται για την αντιμετώπιση των συνανθρώπων. Υπάρχει ένα σημείο που δεν έχεις λόγο να κάνεις κάτι παραπάνω. Θα μου πει κάποιος ότι ο καλός Θεός έχει αποφασίσει διαφορετικά. Μα πράγματι, αλήθεια είναι αυτό το πράγμα, στο τέλος της ημέρας όμως τι θα γίνει; Αυτά τα πράγματα τα έχουν δει… Η Αμερική είναι ένα τρομακτικό παράδειγμα: Ψάχνουν τα πάντα, ψάχνουν το κόστος των πράξεων, το cost benefit ratio σε μία πράξη κτλ. Όταν είχαμε πάει στις αρχές της δεκαετίας του ’90 με τη γυναίκα μου στην Αμερική, η πρώτη συζήτηση που είχαμε ακούσει ήταν πραγματικά πόσο ακριβό είναι το αμερικάνικο σύστημα. Γιατί ήταν τόσο πολύ ακριβό; Γιατί όλοι φτάνανε στο νοσοκομείο, σε όποια κατάσταση κι αν ήταν και γινόντουσαν τα πάντα για όλους. Και με αυτό τον τρόπο ανακαλύψανε ότι μετά από λίγο καιρό δεν θα μπορούσαν να παρέχουν υπηρεσίες σε κανέναν. Άρα θα πρέπει να κάνουν μια σχετική επιλογή το πόσο μπορούν να ξοδέψουν… Ακούγεται λίγο κυνικό – Δεν είναι κυνικό, είναι ανθρώπινο».

Αν παρατηρήσει κανείς, ο άνθρωπος αυτός δεν κάνει μια απλή προσωπική δήλωση, αλλά μια παρουσίαση μιας πολιτικής που (όπως ισχυρίζεται και δυστυχώς συμβαίνει) είναι κυρίαρχη κυρίως στις ΗΠΑ, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες του Δυτικού πολιτισμού όπου κυριαρχεί το ακραία φιλελεύθερο πνεύμα σχετικά με το κόστος που έχει το κοινωνικό κράτος. Ο κος Πνευματικός, επιπλέον, προτείνει η αντιμετώπιση των ασθενών να γίνεται στη λογική της ανάλυσης λόγου «κόστους-οφέλους» (cost benefit ratio). Τι είναι αυτό; Ο λόγος οφέλους-κόστους υποδεικνύει τη σχέση μεταξύ κόστους και οφέλους του έργου ή της επένδυσης για ανάλυση, όπως φαίνεται από την παρούσα αξία του αναμενόμενου οφέλους διαιρεμένη με την παρούσα αξία του κόστους που βοηθά στον προσδιορισμό της βιωσιμότητας και της αξίας που μπορεί να προκύψει από την επένδυση ή έργο. Προσέξτε! Ο λόγος κόστους-οφέλους χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση επενδύσεων, κι άλλων τεχνικών ή χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων! Μ’ άλλα λόγια, όταν τον εφαρμόζουμε στις ανθρώπινες κοινωνικές δραστηριότητες (Παιδεία, Υγεία, Ασφάλιση, πρόνοια κ.λπ.) σημαίνει πως αποφασίζουμε να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους ως προϊόντα και να κοστολογούμε όχι μόνο την ανθρώπινη ζωή, αλλά και την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση. Είναι μάλιστα τόση η αλλοτρίωση αυτών των ανθρώπων (όχι μόνο του κου Πνευματικού, αλλά όλων όσοι ασπάζονται κι εφαρμόζουν τέτοιες πρακτικές) που ανερυθρίαστα εμφανίζουν την απανθρωπιά ως ανθρωπιστική στάση!

Θα τολμούσε να πει κανείς ότι υπάρχει μια λογική βάση σε όλα αυτά. Στο κάτω-κάτω πού θα μπορέσουν να βρεθούν χρήματα για να στηρίξουν τόσο πολυδάπανες θεραπείες με σίγουρο το αρνητικό τελικό αποτέλεσμα; Εδώ είναι η ουσία της απανθρωπιάς και της ανάλγητης πολιτικής στάσης που θέλει τους ανθρώπους να υπηρετούν τα οικονομικά δεδομένα κι όχι το ανάποδο (κάτι που πρώτος είχε καυτηριάσει ο Κων/νος Καραμανλής, πρεσβύτερος το 1980). Αν υπάρχει πολιτική βούληση, τα χρήματα μπορούν να βρεθούν, από την πλευρά όλων εκείνων που κατέχουν το τεράστιο μερίδιο πλούτου εις βάρος της υπόλοιπης κοινωνίας. Η αναλγησία, όμως, αυτών των ανθρώπων έχει συμπαρασύρει και τους πολιτικούς που από αυτούς τους ανθρώπους εξαρτώνται για την πολιτική τους επιβίωση. Κάποτε οι πλούσιοι έκαναν και δωρεές στο κράτος για χάρη της κοινωνίας, γνωρίζοντας ότι έτσι θα διατηρείται η κοινωνική συνοχή και δεν θα κινδύνευε ο πλούτος τους. Σήμερα δεν ενδιαφέρονται για κάτι τέτοιο αφού ελέγχουν τα σόσιαλ μίντια αλλά, πολύ περισσότερο, τα Μέσα Ενημέρωσης.

Δεν είναι, επομένως, μια απλή προσωπική άποψη, αυτή που εξέφρασε ο κος Πνευματικός. Είναι η αντίληψη που χωρίζει τους πολίτες σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, με τους πρώτους να επωφελούνται ακόμα και από τον κόβιντ και να κερδίζουν, και τους δεύτερους να υπομένουν τα πάνδεινα ως τιμωρία για την «αλαζονεία» τους, που τόλμησαν να επιθυμήσουν να ζήσουν σαν άνθρωποι! Είναι η αντίληψη που κλέβει τον κόπο των εργαζομένων και των συνταξιούχων (είτε στον ιδιωτικό είτε στο δημόσιο τομέα), που στερεί την ελπίδα από τους νέους, που αφαιρεί κάθε αποταμίευμα για να καλύψει τις «τρύπες» στις τσέπες των τραπεζιτών και των ξένων εντολοδόχων τους. Είναι όμως και η αντίληψη που στερεί από την κοινωνία τη δυνατότητα να σκεφτεί και να αντιδράσει λογικά και συγκροτημένα, άρα οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη σύγκρουση και τα άκρα.

Ας το αναλογιστούν αυτό όσοι και όσες κρατούν τις τύχες του τόπου μας στα χέρια τους. Γιατί κάθε άνθρωπος δικαιούται να ζήσει ανθρωπινά, με ολοκληρωμένη περίθαλψη, για την οποία πληρώνει από το υστέρημά του, με πλήρη ασφάλιση, την οποία καταθέτει καθημερινά από τις απολαβές του, με αξιοπρεπή σύνταξη, για την οποία έχει πληρώσει χρόνια και χρόνια. Αυτά δεν είναι προνόμια τα οποία μπορεί η κάθε κυβέρνηση να παρέχει με τη μορφή επιδομάτων ή «δελτίων» («pass» επί το ελληνικότερον) κατά το δοκούν, είναι δικαιώματα τα οποία οφείλουν οι πολίτες να τα υπερασπίζονται.

Δείτε εδώ άρθρα του κ. Κωσταβασίλη.