Κάθε φορά που διαβάζω κάτι σχετικό με παιδιά με πιάνει κάτι που δεν μπορώ να προσδιορίσω με ακρίβεια. Είναι ένα ιδιαίτερο συναίσθημα, κάτι μεταξύ συγκίνησης κι ανησυχίας, ενδιαφέροντος και φόβου ταυτόχρονα. Ανεξάρτητα από τους λόγους που  το προκαλούν, το γεγονός είναι ότι οι ειδήσεις που αφορούν τα παιδιά και τα προβλήματά τους πάντα με συγκινούν. Γι’  αυτό και δε θα μπορούσα να αφήσω ασχολίαστο το ότι το Σάββατο που μας πέρασε, δηλαδή στις 20 του μηνός ήταν η παγκόσμια ημέρα διακήρυξης των δικαιωμάτων του παιδιού.

Έχω τονίσει στο παρελθόν ότι οι παγκόσμιες ημέρες, προς τιμήν οποιουδήποτε γεγονότος  ή οποιασδήποτε ιδιότητας δεν με βρίσκουν σύμφωνο, δεδομένου ότι σημαίνουν πως όλοι εμείς μπορούμε να αδιαφορούμε για ένα σημαντικό ζήτημα που κανονικά θα έπρεπε να μας απασχολεί καθημερινά (περιβάλλον, ρατσισμός, άτομα με αναπηρίες, γυναίκα, μητέρα, πατέρας, παιδί, AIDS, καρκίνος κ. λ.), βρίσκοντας το τέλειο άλλοθι για την αδιαφορία μας, στην κινητοποίηση που μπορεί να επιδείξουμε αυτή την ξεχωριστή μέρα. Παρόλα αυτά όμως  θα πρέπει να τονίσω ότι έχουν απόλυτο δίκιο όσοι θέσπισαν την παγκόσμια μέρα διακήρυξης των δικαιωμάτων του παιδιού.

Είναι γεγονός ότι τα παιδιά δεν τα θεωρούμε προστατευόμενο είδος. Όχι ότι δεν προστατεύουμε τα παιδιά μας ή δεν προσπαθούμε τουλάχιστον να καθαρίσουμε το δρόμο τους από πάσης φύσεως κινδύνους (άλλωστε νομίζω ότι από τη στιγμή που γίνεσαι γονιός δεν κάνεις άλλο πράγμα στη ζωή σου), αλλά πιστεύω ότι σ’ αυτή μας την προσπάθεια ξεχνάμε ότι υπάρχουν και τα παιδιά των άλλων για τα οποία αξίζει να ενδιαφερθούμε όλοι μας. Σε σχετικό ρεπορτάζ εφημερίδας την περασμένη Τετάρτη υπήρχε ένα αφιέρωμα στα παιδιά που αγνοούνται όχι γιατί βρέθηκαν σε κάποια επικίνδυνη ή εμπόλεμη ζώνη, αλλά γιατί έτυχε να σταθούν άτυχα και κανείς από όσους βρίσκονταν γύρω τους την «κακιά την ώρα» δεν έδειξε σχετικό ενδιαφέρον.

Το ίδιο ενδιαφέρον δεν δείχνουμε ως κοινωνία και για τα παιδιά εκείνα που αναγκάζονται να στερούνται όλα εκείνα που έχει ανάγκη ένα παιδί (στέγη, θαλπωρή, φροντίδα, ζεστασιά, οικογένεια, μόρφωση, περίθαλψη, ασφάλεια) για να συμβάλουν με τον τρόπο τους στην επιβίωση της οικογένειάς τους ή (ακόμα χειρότερα) για να καθιστούν πλουσιότερους ορισμένους επιτήδειους που τα εκμεταλλεύονται. Τα «παιδιά των φαναριών» ωριμάζουν απότομα και κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες με την ανοχή δυστυχώς όλων μας. Ακόμα πιο δύσκολα ωριμάζουν τα παιδιά που αναγκάζονται να ζουν και να μεγαλώνουν στα διάφορα ιδρύματα.

Στην Ελλάδα λειτουργούν περισσότερα από 80 κλειστά ιδρύματα, χωρίς κανένα θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, έλεγχο ή παιδαγωγικά κριτήρια ποιοτικής φροντίδας. Οι παθογένειες αυτές είναι χρόνιες, με δραματικές συνέπειες για χιλιάδες ευάλωτα παιδιά, καθώς ο ιδρυματισμός βλάπτει σημαντικά την ανάπτυξή τους. Η Ελλάδα παραμένει ουραγός της Ευρώπης, στην οποία η αποϊδρυματοποίηση αποτελεί όχι μόνο βέλτιστη, αλλά κοινή πρακτική.Η πανδημία επιδεινώνει τις συνθήκες αυτές, καθώς αυξάνονται παγκοσμίως οι περιπτώσεις κακοποίησης στις οικογένειες και περισσότερα παιδιά αναμένονται να καταλήξουν στην Ελλάδα σε κλειστά Ιδρύματα που αδυνατούν να τα φροντίσουν επαρκώς. Ο τομέας της παιδικής προστασίας στη χώρα μας βρίσκεται σήμερα σε μια κρίσιμη καμπή. Οι υπεύθυνοι θα πρέπει να επεξεργαστούν και να προωθήσουν τεκμηριωμένες προτάσεις για σοβαρές μεταρρυθμίσεις στην παιδική προστασία, που συνάδουν με την πραγματικότητα προστασίας και ανάπτυξης των παιδιών, τις εξελίξεις παγκοσμίως, τις διεθνείς συμβάσεις και τις Ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές ως προς τη διασφάλιση των Δικαιωμάτων του Παιδιού.

Ένας λόγος για την έλλειψη υποστήριξης για τα δικαιώματα των παιδιών εδράζεται στην πεποίθηση ότι τα παιδιά δεν είναι ικανά να λάβουν σωστές αποφάσεις. Το πρόβλημα είναι η σύγκρουση μεταξύ της ανάγκης για φροντίδα των παιδιών και της ανάγκης τους για ελευθερία. Η σωστή φροντίδα για τα παιδιά είναι η εκπαίδευση και συνεπώς η γνώση, καθώς και η ενθάρρυνση, ώστε, όταν ενηλικιωθούν, να μπορούν να μάθουν πώς να λύσουν τα δικά τους προβλήματα.  Η σωστή φροντίδα διασφαλίζει ότι τα παιδιά είναι χαρούμενα. Συνεπώς, το οικογενειακό περιβάλλον πρέπει να μπορεί να προσφέρει αγάπη, προκειμένου το παιδί να μπορεί να αναπτύξει αρμονική προσωπικότητα. Η οικογένεια αποτελεί την θεμελιώδη ομάδα της κοινωνίας και του φυσικού περιβάλλοντος, που θα ορίσει την ευημερία των παιδιών.

Αναλογιζόμενος όλα αυτά ένιωσα ιδιαίτερα τυχερός και συνάμα ευτυχής που μπορώ να προσφέρω στα παιδιά μου ό,τι πιστεύω πως έχουν ανάγκη τόσο σε υλικά αγαθά όσο και σε συναισθηματική κάλυψη. Νομίζω όμως ότι καλό είναι να αναρωτηθούμε κάποτε στα σοβαρά όλοι μας πόσο άραγε καλό κάνουμε στα παιδιά μας πιέζοντάς τα να ανταποκριθούν άμεσα και όσο το δυνατό γρηγορότερα σε ιδιαίτερα υψηλές μορφωτικές και εξεταστικές απαιτήσεις. Πόσο αλήθεια χαίρονται την παιδικότητά τους όλα εκείνα τα παιδιά που αναγκάζονται (για το καλό τους βέβαια και τη μελλοντική τους εξασφάλιση) να τρέχουν από φροντιστήριο (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ωδείο, χορός, γυμναστήριο, υπολογιστές, φιλολογικά, μαθηματικά, φυσικοχημείες και τόσα άλλα) σε φροντιστήριο, στερούμενα το παιχνίδι και την ανεμελιά που τόσο ευχαριστηθήκαμε τουλάχιστο όσοι ζήσαμε παιδικά χρόνια στην επαρχία; Είναι αλήθεια για το καλό τους όλη αυτή η μελέτη και η εξάσκηση και οι συνεχείς εξετάσεις; Δεν μπορώ να πω ότι έχω έτοιμη την απάντηση, πιστεύω όμως ότι οι αρμόδιοι γενικά (για την εκπαίδευση, για την οικογένεια κ. ο. κ.) θα έπρεπε να ξαναδούν το θέμα. Βέβαια αυτό πάλι απαισιοδοξία θα προκαλέσει γιατί, αν κρίνουμε από τη στάση των αρμοδίων στο ζήτημα των οικογενειών με παιδιά (υπερφορολόγηση, κατάργηση επιδομάτων, τα παιδιά ως τεκμήριο διαβίωσης κ. λπ.), δεν θα πρέπει να περιμένουμε μεγάλη ευαισθησία γενικώς. Πλην όμως η παιδική ηλικία χαρακτηρίζεται από την αισιοδοξία της νεότητας και νομίζω ότι έτσι πρέπει να ατενίσουμε το μέλλον. Με την αισιοδοξία που μας  γεμίζουν αυτά τα παιδιά, ότι δηλαδή μπορούμε να τα εμπιστευτούμε για ένα καλύτερο μέλλον!