Την Κυριακή που μας πέρασε έληξαν οι εργασίες του τριήμερου συνεδρίου για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, με τίτλο «Μικρασιατική Καταστροφή, 100 χρόνια: από την καταστροφή στην αναγέννηση», που διοργανώθηκε από το Μουσικοφιλολογικό Σύλλογο Άρτης «Ο ΣΚΟΥΦΑΣ» και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Τομέας Νεοτέρων Χρόνων του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας), υπό την αιγίδα και με χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού, σε συνδιοργάνωση με το Δήμο Αρταίων και την Περιφερειακή Ενότητα Άρτας.
Το συνέδριο διεξήχθη στο συνεδριακό κέντρο του Επιμελητηρίου Άρτας, καθώς η αρχικά προγραμματισμένη αίθουσα του ΣΚΟΥΦΑ δεν κατέστη δυνατό να δοθεί εγκαίρως προς χρήση, καθώς τελεί υπό ριζική ανακαίνιση.
Ήταν ένα συνέδριο που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και δέχτηκε συγχαρητήρια από ειδικούς και μη για την άψογη οργάνωση, το υψηλό επίπεδο των εισηγήσεων, την ποικιλία των θεματικών αξόνων του και τον πλούτο των ιδεών που αναπτύχθηκαν κατά τις επιμέρους συζητήσεις.
Το παρακολούθησαν και το χαιρέτησαν σύσσωμη η πνευματική και πολιτική ηγεσία του τόπου και πλήθος πολιτών, καθώς οι εγγραφές ξεπέρασαν τις 300 για τις τρεις μέρες διάρκειας του συνεδρίου.
Οι άριστες προοπτικές φάνηκαν από την πρώτη κιόλας μέρα, Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου.
Μετά τους καθιερωμένους χαιρετισμούς, σε μια κατάμεστη αίθουσα, με το κοινό να καταλαμβάνει και τις θέσεις του εξώστη αλλά και της εισόδου στο ισόγειο του Επιμελητηρίου (όπου γινόταν ταυτόχρονη προβολή των εργασιών σε οθόνη με ήχο), επιστήμονες υψηλού κύρους ανέπτυξαν βαρυσήμαντες ομιλίες.
Ο ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, Νικόλαος Ουζούνογλου, πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Κωνσταντινουπολιτών μίλησε για το ζωοδωτικό Πνεύμα του Ελληνισμού της Ανατολής πριν και μετά από το 1922, παρουσιάζοντας την προσφορά των Ελλήνων στην Ιωνία και τον Εύξεινο Πόντο, αλλά και τις διώξεις που υπέστησαν μέχρι και τα τέλη του 20ου αιώνα.
Ο εκδότης της εφημερίδας «ΗΧΩ της ΠΟΛΗΣ», δημοσιογράφος Ανδρέας Ρομπόπουλος, πρόεδρος του αθλητικού σωματείου «Πέραν» της Κωνσταντινούπολης, μίλησε για τις συνέπειες της Μικρασιατικής καταστροφής στον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης και ιδιαίτερα στον αθλητισμό.
Ο επίκουρος καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Νικόλαος Αναστασόπουλος παρουσίασε τη δίκη των εξ στον τύπο της εποχής, ρίχνοντας φως στις ειδήσεις και θέσεις που δημοσιεύονταν τότε.
Τέλος, ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΚΠΑ Σπυρίδων Πλουμίδης αναφέρθηκε στη γένεση του Μικρασιατικού Ζητήματος την περίοδο 1914–1915.
Οι εργασίες του συνεδρίου έκλεισαν με μια ζεστή εκδήλωση με συναυλία μουσικού συνόλου από το Μουσικό Σχολείο Άρτας, με τραγούδια από το δίσκο «Σμύρνη» του Απόστολου Καλδάρα, σε στίχους Πυθαγόρα.
Το Σάββατο, 17 Σεπτεμβρίου υπήρξε ιδιαίτερα μεστό σε θεματολογία και συζητήσεις.
Το πρωί ο γνωστός συγγραφέας Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης μίλησε για τη συμβολή του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή στην ίδρυση του Πανεπιστημίου Σμύρνης.
Ο Υποψήφιος Διδάκτωρ Ιστορίας Γιώργος Ορφανός παρουσίασε την Πελοπόννησο του Μεσοπολέμου ως τόπο υποδοχής των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, δίνοντας έμφαση στην αθρόα είσοδο τον πρώτο καιρό και τις διαφορές στις απογραφές του 1923 και 1928.
Η φιλόλογος, μεταπτυχιακή φοιτήτρια Άννα Ψόφιου ανέλυσε την κοινωνική ταυτότητα των προσφύγων, το ρόλο της αφομοίωσης και τη συνειδητοποίηση της πολιτισμικής ταυτότητας στο ιστορικό γίγνεσθαι.
Στη συνέχεια ο επίκουρος καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Λάμπρος Φλιτούρης έθεσε το ζήτημα της ανταλλαγής πληθυσμών στο πλαίσιο του ευρύτερου ανάλογου φαινομένου σε παγκόσμιο επίπεδο στις αρχές του 20ου αιώνα, ο ομόλογός του στο τμήμα Μουσικών Σπουδών Ηλίας Σκουλίδας παρουσίασε τους προβληματισμούς που γεννά στον ιστορικό η θεώρηση του γεγονότος της Μικρασιατικής καταστροφής, ο μεταδιδακτορικός ερευνητής και διδάκτωρ Ιστορίας Βαλέρι Ισμαγκίλοφ παρουσίασε τη θεώρηση της Μικρασιατικής Καταστροφής από την πλευρά των Ρώσων διπλωματών μέσα από Σοβιετικά αρχεία και ο γνωστός δημοσιογράφος, νομικός και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς Άρης Ραβανός μίλησε για το έλλειμμα ηγεσίας στην Ελλάδα, κατά την περίοδο του Μικρασιατικού πολέμου.
Το απόγευμα υπήρξε μια συνεδρία αφιερωμένη στην πολιτισμική επίδραση των προσφύγων, όπου η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο Ρενάτα Δαλιανούδη αναφέρθηκε στο πώς δέχεται η σύγχρονη μουσική δημιουργία τις παραδοσιακές Σμυρναίικες μουσικές φόρμες, ο διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Δημοσθένης Φιστουρής στην πορεία από τη βεβιασμένη μουσική αφαίμαξη της Ρωμιοσύνης στην αναζωογόνηση της Νεοελληνικής Έντεχνης Μουσικής και η επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πατρών Έλλη Λεμονίδου στη συμβολή των τηλεοπτικών και κινηματογραφικών παραγωγών στη διαμόρφωση μιας εικόνας για το γεγονός της Καταστροφής.
Η τελευταία συνεδρία της μέρας ήταν αφιερωμένη στους πρόσφυγες στην Ήπειρο. Ο Διδάκτωρ Ιστορίας Κων/νος Κωσταβασίλης ανέπτυξε τις δύο όψεις και τις τρεις οπτικές που εμφανίζει η προσπάθεια ενσωμάτωσης των προσφύγων στην Άρτα και ο τέως Δ/ντης Α/θμιας Εκπ/σης Ν. Ιωαννίνων Δημήτρης Ντούτσης τα προβλήματα που παρουσίαζε η εκπαίδευση των προσφυγόπουλων στα Ιωάννινα.
Την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου άνοιξε η εισήγηση του Διδάκτορα Αλέξανδρου Μακρή σχετικά με τις μνήμες από τη Μικρασία, όπως αναδύονται από τα απομνημονεύματα των στρατιωτών και του ιστορικού και συγγραφέα Λευτέρη Παπακώστα για την πορεία των προσφύγων από τα «παρχάρια» του Πόντου στην ξεχασμένη Ήπειρο.
Η τελευταία συνεδρία άνοιξε με βαρυσήμαντη εισήγηση του ομότιμου καθηγητή ΕΚΠΑ και τέως προέδρου της δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου σχετικά με τη διαχρονική προκλητική παραβατικότητα της Τουρκίας κατά την εφαρμογή της Συνθήκης της Λωζάννης και το ζήτημα των Μειονοτήτων, σε μια κατάμεστη αίθουσα, συνέχισε με την εισήγηση του ιστορικού και συγγραφέα Βλάση Αγτζίδη για τις επιπτώσεις του Εθνικού Διχασμού στη Μικρασιατική Καταστροφή και έκλεισε με την πολύ συγκινητική και θερμή ομιλία του προέδρου της κοινότητας Νιχωρίου Κωνσταντινούπολης Λάκη Βίγκα, Άρχοντος Μεγάλου Χαρτοφύλακος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, αναφορικά με τις προσπάθειες των ορθόδοξων κοινοτήτων της Τουρκίας να αναδιοργανωθούν και να επιβιώσουν, με άξονα την ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης.
Για την επιτυχία του συνεδρίου χρειάστηκε πολλή και ομαδική δουλειά από όλα τα μέλη της οργανωτικής και επιστημονικής επιτροπής καθώς και του ΣΚΟΥΦΑ.
Μια ιδέα που «έπεσε στο τραπέζι» από το Νίκο, έλαβε υπόσταση και επιστημονική διατύπωση από τον Κώστα, προωθήθηκε από τον άλλο Νίκο, βρήκε χορηγούς από τη Λένα, στηρίχτηκε με ιδέες από το Γιάννη και το Χρήστο, με πολλή προσωπική δουλειά από την Ειρήνη, την Αγγελική και την Ελένη, εμπλουτίστηκε από τη Σπυριδούλα με την έκθεση καρτ-ποστάλ και γραμματοσήμων, αναδείχτηκε από το Χάρη και το Χάρη με τη διακριτική συμπαράσταση της Παναγιώτας και διαφημίστηκε πανελληνίως με ενέργειες του Βασίλη.
Και μαζί με αυτούς η Γεωργία με την εξαιρετική ιδέα της παράλληλης έκθεσης φωτογραφιών, η Βάσω, ο Βασίλης, ο Χρήστος, απέδειξαν ότι οι ομάδες μπορούν, όταν λειτουργούν αρμονικά, να καταφέρνουν τα πάντα.