Στην παγκόσμια ιστορία όλοι οι πόλεμοι, ανεξάρτητα από το ιδεολογικό τους προκάλυμμα (σταυροφορίες, απελευθέρωση αλύτρωτων πληθυσμών, πρόληψη πιθανής επίθεσης κ.λπ) είχαν ως βασικό και κύριο αίτιο την οικονομική επέκταση και κυριαρχία ενός ή περισσότερων κρατών. Ο Α΄παγκόσμιος πόλεμος έγινε πρωτίστως διότι η Γερμανία αισθανόταν αν κινδυνεύει η αποικιακή της πολιτική και κατ’ επέκταση η οικονομία της από την ισχυροποίηση και επέκταση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ενώ ο Β΄παγκόσμιος πόλεμος έγινε πρωτίστως διότι η Γερμανία είχε «στραγγαλιστεί» οικονομικά και κοινωνικά από την ήττα και τις εξοντωτικές οικονομικές κυρώσεις που της είχαν επιβάλει οι νικητές του πολέμου (κυρίως οι Άγγλοι και οι Γάλλοι). Τα θυμίζω αυτά, διότι με τις τελευταίες εξελίξεις γίνεται φανερός ο πραγματικός λόγος της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, που δεν είναι άλλος από τη διασφάλιση της κυριαρχίας της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου και γενικότερα στον έλεγχο της παροχής ενέργειας στη Δύση.
Όπως αναφέρει το αμερικανικό περιοδικό TIME, η κλιμακούμενη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη είναι αδύνατο να αγνοηθεί -και θα επιδεινωθεί πολύ. Παράλληλα, οι τιμές του φυσικού αερίου ξεπέρασαν τα 3.100 δολάρια ανά 1000 κυβικά μέτρα στα μέσα Αυγούστου, σημειώνοντας αύξηση 610% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι, όπως μετρήθηκε από την ολλανδική αγορά TTF. Σε αυτές τις τιμές, πολλοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να λειτουργήσουν για μεγάλο διάστημα. Ως συνέπεια του αυξανόμενου κόστους των καυσίμων, οι τιμές αναφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 300% το 2022, σπάζοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Συνολικά, οι τιμές της ενέργειας είναι δέκα φορές υψηλότερες από τον μέσο όρο της πενταετίας. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, όποιος ελέγχει τη ροή και τα αποθέματα φυσικού αερίου (από τη στιγμή μάλιστα που σταμάτησε η παραγωγή ενέργειας με καύση άνθρακα, δηλαδή κάρβουνου και τύρφης), θα ελέγχει και τις αντίστοιχες τιμές και θα μπορεί και μέσω τεχνητών κρίσεων να εξασφαλίζει τεράστια κέρδη. Από τη στιγμή που οι Δυτικοί προσπάθησαν να παρακάμψουν τη Ρωσία με αγωγό φυσικού αερίου από την Ουκρανία, ο πόλεμος ήταν, δυστυχώς, αναπόφευκτος.
Με τη σειρά του ο πόλεμος δημιουργεί επιπλέον ενεργειακά προβλήματα, αλλά και συνθήκες δραματικών αλλαγών στις παγκόσμιες οικονομικές ισορροπίες. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ, η Ρωσία θα αναστείλει τις προμήθειες πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου στα κράτη, τα οποία θα αποφασίσουν να περιορίσουν την τιμή του πετρελαίου. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του ΣΚΑΙ, ο Νόβακ επέκρινε επίσης τις προτάσεις για επιβολή περιορισμών στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου ως «εντελώς παράλογες», προσθέτοντας ότι το μέτρο θα μπορούσε να καταστρέψει εντελώς την παγκόσμια αγορά πετρελαίου. «Παρέμβαση στους μηχανισμούς αγοράς μιας τόσο σημαντικής βιομηχανίας όπως η πετρελαϊκή βιομηχανία, η οποία είναι η πιο σημαντική από την άποψη της διασφάλισης της ενεργειακής ασφάλειας όλου του κόσμου, τέτοιες προσπάθειες θα αποσταθεροποιήσουν μόνο τη βιομηχανία πετρελαίου, την αγορά πετρελαίου», είπε. σημειώνοντας ότι όσοι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί καταναλωτές πληρώνουν ήδη υψηλές τιμές για την ενέργεια τώρα, θα πληρώσουν για το μέτρο αρχικά. «Αυτό θα καταστρέψει πλήρως την αγορά», τόνισε ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός.
Το πρόβλημα εντείνεται, αν αναλογιστεί κανείς πόσο φυσικό αέριο παίρνει η Ευρώπη από τη Ρωσία. Σύμφωνα με το NEWS247, η Ρωσία προμήθευσε την ΕΕ με το 40% του φυσικού αερίου της πέρυσι. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας το 2020, ακολουθούμενη από την Ιταλία. Συγκεκριμένα, η Γερμανία εισάγει 42,6 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου. Ακολουθούν με μεγάλη απόσταση Ιταλία με 29,2, Λευκορωσία με 18,8, κ.α. Από την άλλη οι ΗΠΑ δεν εισάγουν καθόλου φυσικό αέριο από τη Ρωσία, ωστόσο, επηρεάζονται όταν η Ρωσία περιορίζει τις προμήθειες προς την ηπειρωτική Ευρώπη, καθώς αυτό προκαλεί αύξηση των παγκόσμιων τιμών του φυσικού αερίου.
Την ίδια στιγμή, ερωτηματικά δημιουργεί η ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα αερίου αξίας 10 εκατ. ευρώ την ημέρα που χρησιμοποιείται από τους Ρώσους, αν και δεν είναι σαφές για ποιους λόγους συμβαίνει κάτι τέτοιο. Μια απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι το αέριο δεν καταναλώνεται ακριβώς, αλλά καίγεται προκειμένου να ενισχυθεί η ιδέα της κρίσης. Όπως επισημαίνει το βρετανικό δίκτυο BBC, το εργοστάσιο Πορτοβάγια, κοντά στα σύνορα με τη Φινλανδία, καίει φυσικό αέριο αξίας περίπου 10 εκατομμυρίων δολαρίων κάθε μέρα. Από τον Ιούνιο, οι ερευνητές παρατήρησαν σημαντική αύξηση της θερμότητας που εκπέμπεται από την εγκατάσταση που πιστεύεται ότι οφείλεται σε καύση φυσικού αερίου. Σημειώνεται πως το Πορτοβάγια βρίσκεται κοντά σε έναν σταθμό συμπίεσης στην αρχή του αγωγού Nord Stream 1, ο οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο κάτω από τη θάλασσα στη Γερμανία. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε, εκτός από μια τεράστια οικολογική καταστροφή (η αύξηση της θερμοκρασίας σε περιοχές κοντά στον πολικό κύκλο πολύ απλά ενισχύουν και επιδεινώνουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής), θα έχουμε και μια επιπλέον κίνηση σε έναν πόλεμο που λίγο χρειάζεται για να ξεφύγει και να επεκταθεί, με ό,τι δυσάρεστο συνεπάγεται.
Σύμφωνα με το NEWS247, η ΕΕ λέει ότι οι τελευταίες κυρώσεις της θα μπορούσαν να μειώσουν την ποσότητα πετρελαίου που αγοράζει από τη Ρωσία συνολικά κατά 90%. Ωστόσο, αυτό θα πάρει μήνες για να τεθεί σε πλήρη ισχύ, και ακόμη και τότε η Ρωσία θα μπορεί να πουλάει πετρέλαιο σε άλλα μέρη του κόσμου. Η Ινδία και η Κίνα έχουν αγοράσει περισσότερο ρωσικό αργό τους τελευταίους μήνες επειδή η τιμή του έχει πέσει. Τι θα γίνει, όμως, με τους λογαριασμούς θέρμανσης και τα καύσιμα; Οι καταναλωτές έρχονται αντιμέτωποι με την αύξηση των λογαριασμών ενέργειας και καυσίμων καθώς τίθενται σε ισχύ οι κυρώσεις στη ρωσική ενέργεια. Οι τιμές θέρμανσης είναι πιθανό να αυξηθούν ακόμη περισσότερο αν περιοριστούν οι εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Τελικά, όπως πάντοτε στην ιστορία, οι πολίτες είναι που την πληρώνουν στο τέλος. Μήπως ήρθε η ώρα να αφυπνιστούν πανευρωπαϊκά;