Πολύς λόγος έγινε τελευταία για το αν θα πρέπει να επιτρέπεται στις δύο πυγμάχους (αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες) Ιμάνι Κελίφ από την Αλγερία και Λιν Γιου Τινγκ από την Ταϊβάν, να αγωνίζονται στους γυναικείους αγώνες τη στιγμή που ο σωματότυπός τους προσιδιάζει αυτόν ενός άντρα. Η Διεθνής Ομοσπονδία Πυγμαχίας (την οποία, ωστόσο, δεν αναγνωρίζει η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή), εξέδωσε, μάλιστα, και ανακοίνωση με την οποία ξιφουλκεί κατά της Δ.Ο.Ε. για την απόφασή της να επιτρέψει στις δύο αθλήτριες να αγωνιστούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, στους οποίους η Κελίφ κατέκτησε και μετάλλιο.
Όλοι όσοι υποστηρίζουν τις δύο (οιονεί) αθλήτριες, ρίχνουν το βάρος της επιχειρηματολογίας τους στο δικαίωμα που έχει κάθε άνθρωπος να διαθέτει τον εαυτό του όπως νομίζει καλύτερα και να προσδιορίζεται από μόνος του, όπως ο ίδιος θεωρεί καλύτερο. Οι τελευταίες, μάλιστα, κινητοποιήσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, αφορούν περισσότερο αυτή την οπτική και λιγότερο την προστασία άλλων δικαιωμάτων, όπως τα εργασιακά, τα κοινωνικά, τα οικογενειακά κ.λπ. Οπωσδήποτε υπάρχει βάση σ’ αυτή την επιχειρηματολογία και γι’ αυτό ακούγεται αρκετά πειστική εκ πρώτης όψεως. Είναι γεγονός ότι στο προοίμιο της Παγκόσμιας Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τονίζεται πως «έχει ουσιαστική σημασία να προστατεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα από ένα καθεστώς δικαίου, ώστε ο άνθρωπος να μην αναγκάζεται να προσφεύγει, ως έσχατο καταφύγιο, στην εξέγερση κατά της τυραννίας και της καταπίεσης», ενώ στο Άρθρο 2 επισημαίνεται ότι «κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλείται όλα τα δικαιώματα και όλες τις ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση». Στο Άρθρο 12 ορίζεται ότι «κανείς δεν επιτρέπεται να υποστεί αυθαίρετες επεμβάσεις στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία του, ούτε προσβολές της τιμής και της υπόληψης του» και στο Άρθρο 18 ότι «κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας».
Επιπλέον, όπως έχει αποδεχτεί και το ελληνικό Σύνταγμα, κατοχυρώνεται το δικαίωμα καθενός για ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, εφόσον δεν προσβάλλονται τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζεται το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη. Επίσης κατά τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 5 του Συντάγματος καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας και της γενετικής του ταυτότητας. Σύμφωνα με τη δικηγόρο Ε. Φωτοπούλου, «ως ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας νοείται καταρχάς το ατομικό δικαίωμα (αυτό)προσδιορισμού της ταυτότητας», «στο πεδίο, δε, της προσωπικής ταυτότητας, και ειδικότερα της ταυτοποίησης του ατόμου, αλλά και της προσωπικής του αφηγηματικής ενότητας, εντάσσεται και η ελευθερία του υποκειμένου να παρουσιάζεται δημόσια όπως το ίδιο επιθυμεί». Με βάση τις αρχές αυτού του σκεπτικού δεν θα έπρεπε να τίθεται θέμα για τη συμμετοχή των (οιονεί) αθλητριών στους αγώνες. Θα πρέπει, όμως, να προσέξουμε μια παράμετρο. Καταρχάς την πρόβλεψη (και του ελληνικού συντάγματος) ότι το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού δεν θα πρέπει να προσβάλει τα δικαιώματα των άλλων. Υπό την έννοια αυτή, η συμμετοχή των (οιονεί) αθλητριών αυτών, από τη στιγμή που γίνεται σε άθλημα στο οποίο η μυϊκή δύναμη και η αυξημένη τεστοστερόνη παίζουν σημαντικό ρόλο, συνιστά προσβολή του δικαιώματος των άλλων αθλητριών σε ισότιμη αντιμετώπιση και στο ευ αγωνίζεσθαι. Ειδάλλως δεν θα διακρίνονταν τα αγωνίσματα σε ανδρών και γυναικών, πράγμα το οποίο γίνεται όχι για κάποιο λόγο υποτίμησης των γυναικών, αλλά μάλλον για τη διασφάλιση της ισοτιμίας και των ίσων ευκαιριών στη νίκη, δεδομένης της διαφοράς μεταξύ ανδρών και γυναικών στο σωματότυπο και τη μυϊκή δύναμη.
Σε δεύτερο επίπεδο (όχι όμως λιγότερο σημαντικό), θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού δεν θα πρέπει να νοείται ως ισχυρότερο από την ανάγκη για κράτος δικαίου και την προστασία της κοινωνικής οργάνωσης. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι συγκρότησαν κοινωνίες οι οποίες κατορθώνουν και διατηρούνται χάρη στην ύπαρξη και την τήρηση των κανόνων δικαίου. Επομένως η όποια ατομική βούληση θα πρέπει να υπάγεται και στην αναγκαιότητα για επίτευξη του γενικότερου συμφέροντος, του κοινού καλού, δηλαδή, αλλιώς θα ζούσαμε υπό το «νόμο της ζούγκλας» όπου υπερισχύει το δίκαιο του ισχυρότερου. Για παράδειγμα, αν κάποιος βιομήχανος αποφασίσει να αυτοπροσδιοριστεί ως φτωχός, δεν θα πρέπει η πολιτεία να αποδεχτεί τον αυτοπροσδιορισμό του και να τον απαλλάξει από τη φορολογία. Βέβαια ο φυλετικός προσδιορισμός δεν ανήκει στην ίδια κατηγορία, από τη στιγμή, όμως, που μπορεί να προσφέρει αθέμιτο πλεονέκτημα κατά τη διεξαγωγή ενός αθλήματος, μήπως θα έπρεπε να τίθεται υπό αυστηρότερο έλεγχο;
Κοντολογίς, θεωρώ ότι στο ζήτημα των δικαιωμάτων θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, καθόσον ελλοχεύει ο κίνδυνος να μετατραπούν οι κοινωνίες μας από κοινότητες (πολιτικές κοινωνίες, δηλαδή, με στόχο τη θέσπιση κανόνων δικαίου που θα προστατεύουν τους αδύναμους από την αδικία και θα διαμορφώνουν το πλαίσιο αρμονικής συνύπαρξης όλων) σε ατομικές συναθροίσεις (συγκεντρώσεις, δηλαδή, ατόμων χωρίς κοινωνική αντίληψη, αλλά μόνο με απαιτήσεις δικαιωμάτων χωρίς συναίσθηση και ανάληψη υποχρεώσεων). Κάτι τέτοιο, όμως, θα οδηγήσει στο αποτέλεσμα που τόσο παραστατικά παρουσιάζει ο Πρωταγόρας στο μύθο του: «Οι άνθρωποι στην αρχή κατοικούσαν διασκορπισμένοι. Δεν υπήρχαν όμως πόλεις. Καταστρέφονταν λοιπόν από τα θηρία, γιατί παντού και πάντα ήταν ασθενέστεροι απ’ αυτά. […] Επιδίωκαν λοιπόν να συγκεντρωθούν πολλοί μαζί και να εξασφαλίσουν τη σωτηρία τους χτίζοντας πόλεις. Όταν όμως μαζεύονταν, αδικούσαν ένας τον άλλον, γιατί δεν είχαν την πολιτική τέχνη, ώστε πάλι σκορπίζονταν εδώ και κει και καταστρέφονταν». Η θεοποίηση του ατομικισμού με το πρόσχημα της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Χρειάζεται μέτρο και προσοχή. Αλλά, στην εποχή που ζούμε, αυτά είναι μάλλον πολυτέλειες.
Δείτε εδώ κείμενα του κ.Κωσταβασίλη