Η πρόσφατη αποκάλυψη και σύλληψη του στυγερού δολοφόνου που διέπραξε τη δολοφονία της συζύγου του στα Γλυκά Νερά, πέραν όλων των άλλων ξεκίνησε και μια έντονη συζήτηση σχετικά με τον όρο που αποδίδει καταλληλότερα την πράξη του (δολοφόνος, συζυγοκτόνος ή γυναικοκτόνος;), Δε θα μπω στον πειρασμό να ασχοληθώ με την ουσία της αντιπαράθεσης. Η δολοφονία παραμένει απεχθής, απάνθρωπη και τιμωρητέα, ανεξάρτητα από το ποιος αποτελεί το θύμα της. Επισημαίνω μόνο ότι το γεγονός πως μας απασχολεί τόσο ο όρος, αναδεικνύει το έλλειμμα ισοτιμίας των φύλων που υπάρχει στη χώρα μας.

Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων τονίζει ότι «η έννοια της ισοτιμίας των φύλων αναγνωρίζει ότι γυναίκες και άνδρες έχουν διαφορετικές ανάγκες και ισχύ και ότι αυτές οι διαφορές θα πρέπει να εντοπιστούν και να ληφθούν υπόψη έτσι, ώστε να εξαλειφθούν οι ανισότητες μεταξύ των φύλων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ίση μεταχείριση ή διαφορετική μεταχείριση η οποία θεωρείται ισοδύναμη όσον αφορά τα δικαιώματα, τα οφέλη, τις υποχρεώσεις και τις ευκαιρίες. Αν και συχνά οι όροι «ισότητα» και «ισοτιμία» εναλλάσσονται, πρόκειται για δύο διαφορετικές έννοιες». Ο όρος «ισοτιμία των φύλων» χρησιμοποιείται ενίοτε με τρόπο που διαιωνίζει τα στερεότυπα σχετικά με τον ρόλο των γυναικών στην κοινωνία, υποδηλώνοντας ότι οι γυναίκες πρέπει να τυγχάνουν «δίκαιης» μεταχείρισης σύμφωνα με τους ρόλους τους οποίους επιτελούν. Ελλοχεύει ο κίνδυνος αυτή η αντίληψη να διαιωνίσει άνισες σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων και να εδραιώσει επιζήμια για τις γυναίκες στερεότυπα που αφορούν το φύλο. Συνεπώς, ο όρος αυτός θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή ώστε να διασφαλίζεται ότι πίσω από αυτόν δεν κρύβεται απροθυμία για πιο ανοιχτή συζήτηση σχετικά με τις διακρίσεις και την ανισότητα.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, κάθε χρόνο τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αξιολογούνται προκειμένου να διαπιστωθεί πόσο απέχουν από την επίτευξη του στόχου της ισότητας των φύλων. Οι αξιολογήσεις γίνονται σε εκατονταβάθμια κλίμακα και βασίζονται στις διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών σε έξι τομείς: εργασία, χρήματα, γνώση, χρόνος, εξουσία και υγεία. Η Ελλάδα, με βαθμολογία 51,2, κατατάσσεται τελευταία στην ΕΕ. Η ανισότητα είναι μεγαλύτερη στον τομέα της εξουσίας (24,3 μονάδες). Αν λάβουμε υπόψη ότι ο κύριος παράγοντας που επιταχύνει την επίτευξη της ισότητας συνολικά και στους έξι τομείς είναι η ισορροπημένη εκπροσώπηση των φύλων στη λήψη αποφάσεων, δηλαδή η ισορροπημένη εξουσία, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί η ΕΕ με βαθμολογία 51,9 και ιδιαίτερα η Ελλάδα με βαθμολογία 24,3 έχουν να διανύσουν μεγάλη απόσταση για να φτάσουν στον στόχο της ισότητας.

Η αποκάλυψη, όμως, του εγκλήματος έφερε στο προσκήνιο και το ζήτημα της έκθεσης στην κοινή γνώμη αλλά και της εκφοράς του δημόσιου λόγου. Συνδικαλιστής της αστυνομίας εξέφρασε την παρακάτω άποψη σε τηλεοπτική εκπομπή καναλιού πανελλαδικής τηλεοπτικής εμβέλειας: ««Είναι βλάκας», υποστήριξε. «Εκείνη τη στιγμή που σκότωσε τη γυναίκα του, εάν ήταν ατυχές γεγονός μέσα στο θυμό του, αν ήταν ”τα ‘χασε και τρελάθηκε”, εάν έπαιρνε τηλέφωνο την αστυνομία, δεν θα πήγαινε ούτε τέσσερα χρόνια φυλακή. (…) Θα πήγαινε εν βρασμώ ψυχής, σε ενδοοικογενειακό καυγά, ”χωρίς να το θέλω”, ”πρότερος έντιμος βίος”, τέσσερις χιλιάδες πράγματα. Θα πήγαινε πέντε-έξι χρόνια φυλακή; Είναι νέο παιδί. Τώρα θα πάρει δόλο, τη σκηνοθεσία. Δεν έχει κανένα ελαφρυντικό. Τι ελαφρυντικό μπορεί να έχει τώρα; Τώρα θα σαπίσει μέσα στη φυλακή. Έκανε όλη τη σκηνοθεσία, σκότωσε το σκυλί του, προσπάθησε να μπερδέψει, έβγαλε κάρτες από κάμερα, τώρα τέλειωσε».

Ανεξάρτητα από την πρόθεση του ατόμου που εξέφρασε την παραπάνω άποψη (και η οποία σύμφωνα με τον ίδιο το συνδικαλιστή, σε διευκρινίσεις που έδωσε μετά το σάλο που ξεσήκωσαν οι δηλώσεις του, ήταν να αναδείξει ότι σε καμία περίπτωση δε δικαιολογείται ο ¨βρασμός ψυχής¨ για το συγκεκριμένο δολοφόνο), δεν παύει η τοποθέτηση αυτή να αποτελεί περίπου οδηγό διαφυγής για επίδοξους εγκληματίες. Και είναι να απορεί κανείς με το γεγονός ότι τέτοιες δηλώσεις γίνονται ελαφρά τη καρδία σε δημόσιο βήμα από εκπροσώπους (έστω και συνδικαλιστικούς) των διωκτικών αρχών. Το επισημαίνω αυτό διότι τελικά αυτό που μένει από τις όποιες δηλώσεις δεν είναι η πρόθεση του συντάκτη τους ή του φορέα τους, αλλά η εντύπωση που αφήνουν όταν εκφραστούν και αυτό θα πρέπει να το λαμβάνουν σοβαρά υπόψη όσοι και όσες ασκούν δημόσιο λειτούργημα ή έχουν κάποια θέση που τους οδηγεί σε έκθεση στην κοινή γνώμη.

Τέλος, θα πρέπει να θυμηθούμε ότι το ανεπάντεχο της σύλληψης του δολοφόνου-συζυγοκτόνου-γυναικοκτόνου, έθεσε υπό το πέπλο της λήθης της πρώτες εκτιμήσεις σχετικά με το ποιον και την προέλευση των υποτιθέμενων δραστών του εν λόγω εγκλήματος. Αντιγράφω από διάφορες ιστοσελίδες, ενδεικτικά αποσπάσματα ειδήσεων: «Τρεις κουκουλοφόροι πιθανόν οι δυο αλλοδαποί είναι σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες οι δράστες του φρικτού εγκλήματος κατά οικογένειας στα Γλυκά Νερά, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες. Τα αδίστακτα κτήνη εισέβαλαν στο σπίτι της οικογένειας αφού πρώτα σκότωσαν και κρέμασαν τον σκύλο. Σίγουρα είχαν πληροφορίες για την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, διότι ο απάνθρωπος βασανισμούς της μητέρας μπροστά στο παιδί της, έδειχνε πως είχαν γνώση για μεγάλο χρηματικό ποσό που βρισκόταν στο σπίτι. Οι δράστες μιλούσαν σπαστά ελληνικά, φορούσαν κουκούλες και βασάνισαν μέχρι θανάτου την εικοσάχρονη μητέρα προκειμένου να αποκαλύψει που έκρυβε τα μετρητά.» και «Καλά ελληνικά φέρεται να μιλούσαν και οι δράστες του χθεσινού άγριου φονικού στα Γλυκά Νερά, δίχως πάντως αυτό να αποκλείει το ενδεχόμενο να κατάγονται από χώρα των Βαλκανίων ή και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης», ενώ, σύμφωνα με τον ίδιο συνδικαλιστή που αναφέρθηκε πιο πάνω, «πρόκειται για σεσημασμένους αλλοδαπούς από το πρώην ανατολικό μπλοκ και ενδεχομένως να έχουν κάνει φυλακή για παρόμοιες πράξεις».

Οπωσδήποτε δικαιούνται όλοι να κάνουν λάθη, ειδικά όταν πρόκειται για πρώτες εκτιμήσεις, αλλά δεν θα ήταν καλύτερο να υπάρχει μια αυτοσυγκράτηση στη βεβαιότητα των δηλώσεων και την έκθεση στη δημοσιότητα; Και μήπως θα έπρεπε να αποφεύγουμε τα τόσο προφανή στερεότυπα όταν τελικά η πραγματικότητα η ίδια μας διαψεύδει;