Η ανακοίνωση των φετινών υποψηφιοτήτων για τα βραβεία Όσκαρ, όπως έχει καθιερωθεί να ονομάζονται τα ετήσια βραβεία της Αμερικανικής ακαδημίας κινηματογράφου, έφερε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά μια γυναίκα υποψήφια για το Όσκαρ σκηνοθεσίας. Πέρυσι, υποψήφια και τελική νικήτρια και κάτοχος του βραβείου ήταν η 39χρονη Κινέζα Κλόε Ζάο. Ήταν μόλις η δεύτερη γυναίκα στην ιστορία του θεσμού που κερδίζει στην κατηγορία σκηνοθεσίας (μετά την Κάθριν Μπίγκελοου με το «Hurt Locker») και η πρώτη ασιατικής καταγωγής. Φέτος, σχεδόν 30 χρόνια μετά την πρώτη της υποψηφιότητα, το 1993, η σκηνοθέτις Τζέην Κάμπιον επανέρχεται με μια υποψηφιότητα για την ταινία «Η εξουσία του σκύλου», ένα σύγχρονης ματιάς και κοπής θρίλερ-γουέστερν. Αν αναφέρομαι στις γυναίκες σκηνοθέτιδες, είναι διότι για πολλά χρόνια δεν ήταν κάτι συνηθισμένο στην αμερικανική βιομηχανία του κινηματογράφου. Οι υποψηφιότητες γυναικών για το Όσκαρ σκηνοθεσίας, μέχρι το 2018 μετριούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού (Λίνα Βερτμίλερ-1976, Τζέην Κάμπιον-1993, Σοφία Κόπολα-2004, Κάθριν Μπίγκελοου-2010 και Γκρέτα Γκέργουικ-2018). Από το 2018 φτάσαμε στο 2021 με υποψήφια και νικήτρια τη Ζάο και αμέσως μετά, το 2022 με εκ νέου γυναικεία υποψηφιότητα. Είναι κάτι παρήγορο, αυτό, για την υπόθεση της αναγνώρισης της γυναικείας προσφοράς.
Άποψή μου είναι ότι η αναλογία 56 προς 2 στους νικητές/τριες και περίπου 453 προς 8 στους υποψήφιους (ή ακόμα και 153 προς 8, αν δεχτούμε ότι μέχρι τη δεκαετία του 70 οι γυναίκες δεν είχαν ισότιμη πρόσβαση στη σκηνοθεσία) δεν αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα των ικανοτήτων (οργανωτικών, ηγετικών, καλλιτεχνικών και άλλων) που θα πρέπει να διέπουν έναν ή μία σκηνοθέτη. Εκτιμώ ότι οι γυναίκες διαθέτουν πολύπλευρα χαρίσματα, έχουν σαφώς οργανωτικές ικανότητες, μπορούν να διαχειριστούν πολλά πράγματα ταυτόχρονα (κάτι που δεν είναι εύκολο για μας τους άνδρες), επομένως θα μπορούσαν να είναι πολύ περισσότερες τόσο στις υποψηφιότητες, όσο και στις νίκες. Επιπλέον οι γυναίκες, παρόλο που περνούν περιοδικά μια αρκετά επίπονη και εξαντλητική δοκιμασία του σώματός τους, παραμένουν ακμαίες και ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους, παρά τον πόνο ή την κόπωση, κάτι που οι περισσότεροι από εμάς τους άντρες δεν θα κάναμε το ίδιο αγόγγυστα.
Μου φαίνεται, λοιπόν, άδικο να μην υπάρχουν περισσότερες γυναικείες παρουσίες στον κατάλογο των υποψηφίων αλλά και των νικητών/τριών στη σκηνοθεσία. Για το λόγο αυτό θα ήθελα να απονείμω από εδώ κάποια ειδικά, τιμητικά βραβεία (ας μου επιτραπεί να τα ονομάσω ειδικά Όσκαρ), με την ελπίδα ότι με τον τρόπο αυτό θα αποδοθεί η τιμή και η αναγνώριση που ταιριάζει στην παρουσία της Γυναίκας στον κόσμο μας.
Πρώτα-πρώτα Όσκαρ καλύτερης παραγωγής και σκηνοθεσίας απονέμεται στη γυναίκα-μάνα, αυτή που μας φέρνει στη ζωή, μας προετοιμάζει για να τη ζήσουμε, μας παρακολουθεί (συνήθως όχι διακριτικά) και μας καθοδηγεί (γιατί αυτή είναι μάνα και ξέρει καλύτερα), τουλάχιστον μέχρι να βρούμε το έτερόν μας ήμισυ. Η γυναίκα-μάνα δεν θα διστάσει να τα βάλει με οποιονδήποτε για να προστατέψει το παιδί ή τα παιδιά της, όπως και ο/η σωστός/ή παραγωγός και ο/η ακόμα πιο σωστός/ή σκηνοθέτης δε θα διστάσουν να κάνουν την όποια απαιτούμενη θυσία προκειμένου να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για την ταινία τους. Και ακόμα και στην περίπτωση που τα αποτέλεσμα της προσπάθειάς της δεν εκτιμηθεί από τους τρίτους, η γυναίκα- μάνα θα εξακολουθεί να το θεωρεί ως το καλύτερο του κόσμου.
Στη συνέχεια το Όσκαρ καλύτερου σεναρίου απονέμεται στη γυναίκα-αγαπημένη (ερωμένη, σύζυγο, σύντροφο ζωής), εκείνη την παρουσία που έχει εμπνεύσει περισσότερο από κάθε άλλον σχεδόν όλους μας να πούμε, να γράψουμε, να τραγουδήσουμε ή απλώς να κάνουμε πράγματα που ως τότε δεν είχαμε φανταστεί ότι θα μπορούσαμε. Είναι η ύπαρξη που μας ολοκληρώνει, εκείνη χωρίς την οποία δε θα μπορούσαμε να φανταστούμε τη ζωή μας. Είναι ο άνθρωπος που μας επηρεάζει ίσως περισσότερο από όποιον άλλο και με τον οποίο μπορούμε να μοιραστούμε τις σκέψεις μας χωρίς δισταγμό (ή τουλάχιστον έτσι θα πρέπει να είναι). Είναι, εν τέλει, ο άνθρωπος με τον οποίο θα γράψουμε από κοινού τις σελίδες της ζωής μας που θα ακολουθήσουν.
Το Όσκαρ οπτικών εφέ απονέμεται στη γυναίκα-νοικοκυρά που καταφέρνει, σε χρόνο τουλάχιστον δέκα φορές μικρότερο από όσο θα χρειαζόταν ένας άνδρας, να αλλάξει τη μορφή ενός δωματίου, μιας κουζίνας, ενός παιδιού (μικρού, μεγάλου ή ενήλικου). Στη γυναίκα που μπορεί να κάνει ένα μικρό καλυβάκι να φαντάζει παλάτι ολόκληρο και ένα φτωχικό γεύμα καλύτερο και από δημιουργία του μεγαλύτερου σεφ. Στη γυναίκα που καταφέρνει να βγάζει άκρη ακόμα και στις δυσκολότερες καταστάσεις.
Τέλος Ειδικό Όσκαρ συνολικής προσφοράς θα πρέπει να απονεμηθεί στις απανταχού γυναίκες που μέσα από την πολλαπλότητα και την πολυπλοκότητα των ρόλων που αναλαμβάνουν στην κοινωνία (αγαπημένη, σύντροφος, σύζυγος, μητέρα, εργαζόμενη, νοικοκυρά, φίλη, συνάδελφος, προϊσταμένη, συνδικαλίστρια κ.λπ.) καταφέρνουν και βρίσκουν χρόνο για όλους όσους αγαπούν. Αυτές αξίζουν, όχι μόνο ένα, αλλά όλα τα χρυσά αγαλματίδια του κόσμου!
Γράφει
ο Κώστας Κωσταβασίλης